Empatia, szacunek i zrozumienie – fundament dobrych relacji z innymi

Aktualne badania socjologiczne wskazują, że młodzież w Polsce kładzie duży nacisk na wartości związane z relacjami międzyludzkimi i samorozwojem. W raporcie „Skok w dorosłość” z 2024 roku, przeprowadzonym przez Instytut Badawczy IPC na zlecenie Politechniki Wrocławskiej, respondenci wskazali, że najważniejsza dla nich w życiu jest rodzina (80,4 %), zdrowie i dobre samopoczucie (54,8%) oraz przyjaciele (54,8%). Raport „Skok w dorosłość” ukazuje, że młodzież stawia na wartości związane z relacjami międzyludzkimi, takimi jak uczciwość, życzliwość, odpowiedzialność oraz empatia.

To jedne z bardzo wielu badań, które wskazują, że tym, co daje młodym ludziom szczęście i radość, są przede wszystkim relacje z drugim człowiekiem. Poczucie wspólnoty dają młodym największą satysfakcję, a zatem, żeby być zadowolonym ze swojego życia, trzeba umieć tworzyć zdrowe relacje z innymi ludźmi – rodzicami, rodzeństwem, rówieśnikami.

Empatia, szacunek i zrozumienie – te trzy wartości mają ogromne znaczenie dla budowania dobrych relacji z innymi. Czym są te wartości i jak możemy je w sobie kształtować, abyśmy potrafili tworzyć przyjaźnie, a w dorosłym życiu małżeństwa i rodziny?

Empatia w ujęciu psychologicznym to zdolność do rozpoznawania i rozumienia emocji innych osób, umiejętność świadomego zrozumienia perspektywy, myśli i motywacji innej osoby, bez konieczności przeżywania tych samych emocji. Psychologowie podkreślają, że empatia jest kluczowa dla efektywnej komunikacji i budowania relacji. Dzięki niej potrafimy przewidywać zachowania innych i adekwatnie na nie reagować.

Szacunek to nie tylko mówienie „dzień dobry”, „proszę”, „dziękuję”. To akceptowanie drugiego człowieka takim, jakim jest – z jego wyglądem, stylem, poglądami, trudnościami.

Człowiek, który szanuje innych, nie wyśmiewa ich, nie ocenia, daje przestrzeń do bycia sobą, traktuje innych tak, jak sam byłby traktowany, nie hejtuje, przeciwstawia się hejtowi.

Zrozumienie to świadomość, że każdy człowiek ma swoją historię – której nie widać na pierwszy rzut oka. Ktoś, kto się wycofuje z rozmów, unika towarzystwa, niekoniecznie robi to z pogardy dla innych ale być może zmaga się z depresją. Ktoś, kto wybucha złością, jest agresywny, być może zmaga się z problemem alkoholizmu, któregoś rodziców. Nie chodzi o to, żeby wszystko usprawiedliwiać, ale aby pochopnie nie oceniać innych, nie krytykować, nie obmawiać. Być może ta osoba, która tak się zachowuje potrzebuje wsparcia.

Jedną z najskuteczniejszych form budowania postawy empatii, szacunku i zrozumienia w okresie młodości, ale i w dorosłym życiu jest wolontariat. Daje bowiem możliwość bezpośredniego kontaktu z różnymi ludźmi - w różnym wieku, różnej sytuacji życiowej, z różnymi problemami -niepełnosprawnymi, samotnymi, starszymi, innych narodowości etc. Angażując się w pomoc innym, uczymy się dostrzegać ich potrzeby, emocje i trudności, co rozwija w nas zdolność współodczuwania. Praca na rzecz innych uczy także szacunku dla różnorodności oraz zrozumienia, że każdy ma swoją unikalną sytuację życiową i swoją własną historię, która go ukształtowała. Dzięki temu wolontariat kształtuje otwartość, tolerancję i wrażliwość na drugiego człowieka. Uczy również docenienia, tego, co się ma, otwiera serce na potrzeby innych osób, ogranicza postawę egoistyczną i egocentryczną.

Wolontariat może przynieść realne zmiany w naszej postawie wobec świata i innych ludzi. Angażując się w działania na rzecz potrzebujących, stajemy się bardziej otwarci na kulturową, społeczną, światopoglądową. Doświadczając bezpośredniego kontaktu z osobami o odmiennych historiach życiowych, uczymy się empatii i wrażliwości, które nie są możliwe do przyswojenia jedynie w teorii. Nasze myślenie staje się mniej szablonowe, mniej oparte na stereotypach i uproszczonych ocenach.

Wolontariat to także szkoła tolerancji – uczymy się akceptować inność, nie tylko ją zauważać. Działalność społeczna sprawia, że coraz rzadziej oceniamy innych przez pryzmat ich poglądów politycznych, wyznania, pochodzenia czy stylu życia.

Zamiast tego zaczynamy dostrzegać w każdym człowieku wartość i potencjał. Zaczynamy rozumieć, że różnice między nami nie muszą dzielić, lecz mogą wzbogacać. To doświadczenie uczy nas dialogu, współpracy oraz budowania mostów tam, gdzie wcześniej widzieliśmy przepaść.

W rezultacie, wolontariat nie tylko pomaga innym – przede wszystkim zmienia nas samych. Kształtuje nas jako bardziej świadomych, odpowiedzialnych i otwartych członków społeczeństwa.

Zachęcamy młodzież z gminy Biłgoraj do zaangażowania w wolontariat w ramach działań Fundacji Bliżej Pasji. Serdecznie zapraszamy do udziału w akcjach społecznościowych, szczególnie realizowanych na bliskich nam terenach. A zapowiada się ich całkiem sporo. I bardzo dobrze, bo to wszystko po to, by sprawić radość mieszkańcom Biłgoraja i okolic. Wasz potencjał i możliwości nie mają granic, a udzielona pomoc jest bezcenna. Jeżeli lubisz pomagać, chcesz przyczynić się do czyjegoś uśmiechu, masz zdolności animacyjne, chcesz angażować się w działania na rzecz społeczności? Zgłoś się do nas, a my podpowiemy Ci, gdzie jesteś potrzebny!

Projekt jest finansowany ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Młodzieżowy na lata 2022-2033.