Stefan Knapp. Zanim Artysta - opowieść o...

• Od 1 września 2025 roku Muzeum Partyzantów Polskich Osuchy'44 zaprasza na nową wystawę czasową zatytułowaną "Stefan Knapp. Zanim Artysta".

• Ekspozycja ta przenosi odwiedzających w świat młodego człowieka, którego los naznaczyły dramatyczne doświadczenia wojenne, a które ukształtowały przyszłego artystę o międzynarodowej sławie.

Wystawa koncentruje się na kluczowym okresie w życiu Stefana Knappa – od jego urodzin w Biłgoraju, przez dramatyczne wydarzenia II wojny światowej, aż po pierwsze próby artystyczne po wojnie. To właśnie w tym przełomowym czasie, w 1940 roku, Knapp został aresztowany i zesłany do sowieckiego łagru, gdzie spędził kilkanaście miesięcy w skrajnie trudnych warunkach. Głód, choroby, rozpad więzi i poczucie beznadziei stały się codziennością młodego chłopaka, który mimo wszystko nie stracił nadziei i z czasem zaczął szukać ujścia dla własnej wrażliwości artystycznej.

Ekspozycja prezentuje unikalne dokumenty związane z tym okresem, w tym materiały z Archiwum Państwowego we Lwowie, które po raz pierwszy w tak szerokim zakresie trafiły do publicznej prezentacji. Obok nich można zobaczyć fotografie i pamiątki rodzinne, które pomagają odbiorcom lepiej zrozumieć kontekst życia młodego Knappa. Szczególnie ważnym elementem są obrazy z kolekcji rodzinnej i prywatnej, ukazujące pierwsze artystyczne próby po wojnie.

Na wystawie szczególne miejsce zajmuje "Cykl Syberyjski" - trzy obrazy powstałe w 1946 roku, które zostały udostępnione dzięki wsparciu Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu. To wyjątkowa okazja, by zobaczyć te dzieła, które do tej pory nie były prezentowane w Polsce. Cykl powstał jako reakcja na traumę zesłania i łagru, a jego autor zmierzył się na nich z własnymi wspomnieniami głodu, cierpienia i odczłowieczenia. Knapp podkreślał, że nie malował ich z chęci wspominania, ale z wewnętrznego przymusu, co nadaje tym obrazom wyjątkową siłę wyrazu.

Prace te charakteryzuje ekspresyjna kolorystyka, intensywność linii i brutalna szczerość przekazu. Obrazy nie są tylko relacją z koszmaru wojny, lecz także próbą przekształcenia traumy w sztukę. To właśnie w tych dziełach zaczyna się kształtować charakterystyczny styl Knappa, w którym symbolika, emocje i wyraziste formy tworzą swoisty język artystyczny. To one stanowią fundament późniejszej kariery, obejmującej monumentalne emalie zdobiące budynki w Europie i Ameryce.

Wystawa "Stefan Knapp. Zanim Artysta" opowiada historię o tym, jak wojna i cierpienie ukształtowały artystę, który swoje doświadczenia przetworzył na sztukę pełną symboliki i emocji. To opowieść o młodym człowieku stojącym na rozstaju przeszłości i przyszłości, wojny i sztuki, a także o niezwykłej drodze, którą przeszedł, by stać się jednym z najbardziej rozpoznawalnych twórców współczesnej sztuki plastycznej.

Kurator wystawy, Maja Wal, podkreśla, że ekspozycja ma nie tylko charakter historyczny, ale także emocjonalny, ukazując, jak wielki wpływ miały wojenne doświadczenia na kształtowanie artystycznej osobowości Stefana Knappa. Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających do 14 listopada 2025 roku, dając okazję do głębokiej refleksji nad rolą sztuki jako narzędzia walki z trauną i śladem wojennej tragedii.