Depresja u dzieci. Wywiad z Eweliną Obszyńską, psycholożką

- Depresja wśród dzieci i młodzieży jest coraz bardziej powszechna. Dlatego rodzice, opiekunowie i nauczyciele powinni jeszcze uważniej niż wcześniej obserwować dzieci. Choroba ta może dawać różne objawy, niestety nie zawsze tak oczywiste - mówi w wywiadzie dla Portalu bilgoraj.com.pl Ewelina Obszyńska, psycholog dziecięcy.

Jak rozpoznać depresję u dzieci, na jakie objawy powinniśmy zwrócić uwagę?

Ewelina Obszyńska: Depresja wśród dzieci i młodzieży jest coraz bardziej powszechna. Dlatego rodzice, opiekunowie i nauczyciele powinni jeszcze uważniej niż wcześniej obserwować dzieci. Choroba ta może dawać różne objawy, niestety nie zawsze tak oczywiste - co może nas zmylić. Przede wszystkim powinny zaniepokoić nas wszelkie zmiany w codziennym funkcjonowaniu dziecka, które utrzymują się co najmniej przez dwa tygodnie.

Na jakie zmiany i objawy powinniśmy przede wszystkim zwrócić uwagę?

W szczególności:
- spadek/utrata zainteresowań - czynności, które wcześniej sprawiały dziecku przyjemność teraz wykonywane są niechętnie lub dziecko całkowicie z nich rezygnuje;
- uczucie przygnębienia lub smutku, które utrzymuje się przez dłuższy czas - może współwystępować z rozdrażnieniem;
- spadek energii/motywacji do wykonywania prostych, codziennych czynności;
- nadmierna senność lub bezsenność;
- znaczny spadek apetytu lub odwrotnie - znacznie zwiększony apetyt;
- kłopoty z zapamiętywaniem, koncentracją uwagi;- negatywne spojrzenie na przyszłość;
- spadek poczucia własnej wartości;
- myśli bądź próby samobójcze, zachowania autoagresywne (samookaleczenia się);
- wycofywanie się z kontaktów społecznych, brak chęci do spotykania się z innymi, wycofanie się z towarzystwa rodziny i przyjaciół;
- u nastolatków również często zdarza się maskowanie objawów depresyjnych przez teatralne histeryczne zachowania, zwiększoną irytację, bunt.

Jak powinno wyglądać wsparcie ze strony rodziców?

Ewelina Obszyńska: Wsparcie ze strony rodziców jest niezwykle ważne dla dziecka w depresji, a także ma ogromny wpływ na proces leczenia. Widać znaczną różnicę w efektach i szybkości leczenia depresji u dzieci, które otrzymywały od najbliższej rodziny odpowiednią pomoc i zrozumienie w porównaniu do dzieci, u których to wsparcie było ograniczone, nieodpowiednie.

Największą pomoc jaką możemy dać dziecku - to przede wszystkim BYĆ. Nasza obecność jest kluczowa. Rozmawiajmy, wysłuchajmy gdy dziecko tego potrzebuje - bez krytykowania, obwiniania. Bądźmy cierpliwi, ponieważ depresja nie zniknie z dnia na dzień.

Wspierajmy dziecko przez cały ten trudny czas i pomagajmy mu stawiać małe kroki do przodu. Dajmy dziecku poczucie bezpieczeństwa, zrozumienia i akceptacji.

Przypominajmy, że je kochamy, jest dla nas ważne oraz zawsze będzie miało wsparcie ze strony rodziny. Poza tym powinniśmy również motywować dziecko do leczenia - terapii psychologicznej oraz farmakologicznej, jeśli istnieje takie wskazanie.

Często potrzebna jest również pomoc rodziców w kwestiach związanych ze szkołą - ustalenia z wychowawcą czy dyrekcją, pomoc w nadrobieniu zaległości szkolnych. Pamiętajmy również, że każde dziecko jest inne i potrzebuje indywidualnego podejścia. Najważniejsze jest, by pokazać swoje wsparcie i miłość w sposób, którego dziecko w danym momencie potrzebuje.

Gdzie szukać pomocy, jak leczyć?

Ewelina Obszyńska: Jeśli zauważymy niepokojące objawy u dziecka, koniecznie powinniśmy skonsultować się ze specjalistą - psychologiem, psychoterapeutą lub psychiatrą dla dzieci i młodzieży. Jeśli chcemy uzyskać pomoc psychologa w ramach NFZ - musimy mieć skierowanie od lekarza rodzinnego. Gdyby pojawiły się u dziecka myśli bądź próby samobójcze - powinniśmy niezwłocznie skonsultować się zarówno z psychologiem, jak i psychiatrą.

Leczenie depresji będzie zależało od jej nasilenia i objawów, dlatego też formy leczenia są zawsze dostosowywane indywidualnie dodanego pacjenta.

Leczenie depresji może obejmować terapię indywidualną lub też rodzinną, często również leczenie farmakologiczne. Pamiętajmy, że leki w depresji są dobierane indywidualnie do pacjenta i w tym przypadku jedynym specjalistą, który powinien takie leki przepisywać jest lekarz psychiatra.

Czasami się zdarza, że lekarz rodzinny przepisuje leki przeciwdepresyjne, jednak trzeba pamiętać, że to psychiatra jest specjalistą w diagnozie zaburzeń psychicznych i tylko on może dobrać odpowiedni rodzaj leków do danego pacjenta. W przypadku bardzo nasilonych objawów, skłonności do zachowań autoagresywnych czy/i zagrożenia samobójstwem może konieczna okazać się hospitalizacja na oddziale psychiatrycznym dla dzieci i młodzieży.

Jaki wpływ pandemia miała na wzrost depresji u dzieci?

Ewelina Obszyńska: W trakcie oraz po pandemii psychiatrzy, psychologowie, psychoterapeuci zauważyli częstsze występowanie zaburzeń psychicznych, w tym depresji wśród dzieci i młodzieży. Nagłe, znaczne zmiany w dotychczasowym codziennym funkcjonowaniu, nauka zdalna, izolacja, w tym ograniczenie kontaktów z rówieśnikami, a także obawy o zdrowie swoje i bliskich - m.in. z takimi czynnikami stresowymi musiały zmagać się w trakcie pandemii dzieci, co niestety wpłynęło negatywnie na stan psychiki wielu z nich i zwiększyło ryzyko wystąpienia zaburzeń depresyjnych.

Dodatkowo, pandemia znacznie wpłynęła również na samopoczucie wielu rodziców, co pośrednio także mogło wpłynąć na zdrowie psychiczne dzieci.

Gdy rodzice sami zmagali się z trudnym okresem pandemii, to mogli mieć również trudności z udzieleniem odpowiedniego wsparcia swoim dzieciom, co mogło się przyczynić do pogorszenia stanu psychicznego dzieci.

Statystyki w powiecie biłgorajskim...

Ewelina Obszyńska: Nie jestem w stanie określić statystyk występowania depresji wśród dzieci i młodzieży w powiecie biłgorajskim. Poza tym uważam, że takie statystyki nie odzwierciedlałyby stanu faktycznego, dlatego że niestety nadal jest wiele niediagnozowanych przypadków depresji. Pomimo tego, że wiele się mówi w obecnych czasach na temat depresji i jej objawów to wciąż jest ogromny problem.

Wciąż świadomość wielu rodziców jest mała i często lekceważą problemy dziecka. Nadal w gabinecie słyszę stwierdzenia rodziców/opiekunów typu: “Jakie moje dziecko może mieć w tym wieku problemy? Przecież wszystko ma”.

Moim zdaniem jest dwukrotnie więcej dzieci z objawami depresyjnymi, które nie korzystają z żadnej pomocy specjalistycznej w porównaniu do depresji zdiagnozowanych, leczonych.

...........................................

Ewelina Obszyńska - psycholożka, trenerka umiejętności społecznych. Specjalizuje się w pracy z dziećmi w każdym wieku oraz młodzieżą. Ukończyła jednolite studia magisterskie na kierunku psychologia na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Udziela pomocy psychologicznej dzieciom oraz ich rodzicom w gabinecie psychologicznym, a także w szkole podstawowej.

Gabinet Psychologiczny Ewelina Obszyńska
ul. Lubelska 3/16, Biłgoraj

[ZT]33373[/ZT]