Rekonstrukcja bitwy oddziałów powstańczych z wojskami rosyjskimi, była elementem wydarzenia patriotycznego zorganizowanego na Wzgórzu Polak. 3 września 2023 roku przypadło dokładnie 160 lat po zwycięskiej potyczki polskich oddziałów na polach Panasówki.

Bitwa pod Panasówką była największa bitwa powstania styczniowego stoczoną na terenie Lubelszczyzny. Była także bitwą, którą Polacy wygrali, mimo znaczącej przewagi wojsk rosyjskich. To zwycięstwo, to wynik geniuszu wojskowego dowódców, poświęcenia i waleczności żołnierzy polskich, ich nieustępliwości oraz bohaterstwa.

[FOTORELACJA]9535[/FOTORELACJA]

Bitwa pod Panasówką to jedna z największych bitew powstania styczniowego, stoczona 3 września 1863 pod wsią Panasówka, około 15 km na wschód od Biłgoraja. Po stronie polskiej walkę toczyły oddział dowodzony przez pułkownika Marcina Lelewela Borelowskiego (700 - 800 osób) oraz oddział Kajetana Ćwieka Cieszkowskiego (400 osób). Obie te jednostki dzień wcześniej brały udział w bitwie pod Biłgorajem; po starciu dokonały połączenia w jeden oddział.

Po stronie rosyjskiej dowodził mjr Mikołaj Sternberg; jego siły liczyły - według różnych źródeł - od 3 do 4 tysięcy żołnierzy. Oddziały rosyjskie składały się z 5 rot piechoty, szwadronu dragonów oraz dwóch sotni Kozaków. Rosjanie posiadali też cztery działa.

<iframe src="https://www.facebook.com/plugins/video.php?height=314&href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fbilgorajcompl%2Fvideos%2F671186624671443%2F&show_text=false&width=560&t=0" width="560" height="314" style="border:none;overflow:hidden" scrolling="no" frameborder="0" allowfullscreen="true" allow="autoplay; clipboard-write; encrypted-media; picture-in-picture; web-share" allowFullScreen="true"></iframe>

Borelowski dowodził polskimi siłami ze wzgórza Polak (Rosjanie z sąsiedniego wzgórza „Pod Moskalem”), na którym stoi obecnie pomnik powstańców oraz umieszczone są tablice z opisami w języku polskim i węgierskim. Po ostrzale artyleryjskim na pozycje powstańcze ruszyła piechota nieprzyjaciela. Jednak Rosjanie zostali zatrzymani, a następnie zaatakowani przez polską kawalerię wspieraną przez kosynierów. Pierwsze natarcie nie powiodło się. Dopiero za drugim razem Polacy przedarli się przez linie wroga, a kosynierzy uszkodzili rosyjskie działa.

Po polskiej stronie oddziałem piechoty dowodził konno węgierski arystokrata major Edward Nyáry. W czasie bitwy został najpierw trafiony kulą w nogę, a następnie w brzuch. Zmarł w lazarecie następnego dnia, 4 września. Po bitwie oddziały powstańcze rozłączyły się. Borelowski udał się w kierunku Batorza, a Cieszkowski na północny zachód.

[ZT]35894[/ZT]

Straty polskie w bitwie wyniosły 35 zabitych i 100 rannych. Po stronie rosyjskiej zabitych i rannych było 360 żołnierzy.

Zbiorowa mogiła poległych znajduje się przy wjeździe do Zwierzyńca. Oddzielny grób ma tylko major Nyáry.