W Józefowie koło Biłgoraja odsłonięto dziś „Macewę Pamięci” oraz tablicę upamiętniającą józefowskich Żydów, ofiar niemieckich zbrodni czasów II wojny światowej. Dziś (tj. 13 lipca 2022 roku) przypada 80. rocznica zagłady józefowskich Żydów oraz Polaków żydowskiego pochodzenia z okolicznym miejscowości oraz m. in. Konina. Zostali oni zamordowani w ramach niemieckiej „Reinhardt” w wyniku której zostało zamordowanych ponad 1,5 mln polskich Żydów.

W Józefowie, w lesie przy drodze do Biłgoraja, 13 lipca 1942 roku Niemcy rozstrzelali 1 500 osób, w tym dzieci, dorosłych i starców. Ponad 900 osób było mieszkańcami Józefowa, a pozostali to Żydzi deportowani m. in. z Kalisza, Konina, Łodzi, Rychwału, Skulska i Ślesina. O tragicznych wydarzeniach sprzed 80 lat będzie przypominać "Macewa Pamięci", której odsłonięcie odbyło się dziś przy józefowskiej bibliotece.

-Upamiętniamy wymordowaną społeczność, obywateli Polski pochodzenia żydowskiego. W Józefowie przed II wojną światową, 80% mieszkańców stanowili Żydzi. Zostali oni zamordowani w 1942 roku. O tych ludziach nie wolno zapomnieć, o tej zbrodni nie wolno zapomnieć. Dlatego podjęliśmy się upamiętniania tych wymordowanych obywateli Polski i dania świadectwa pamięci dla przyszłych pokoleń - mówi Albert Stankowski, dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego, jedne z organizatorów odsłonięcia "Macewy Pamięci".

Jak podkreślał w rozmowie z Portalem bilgoraj.com.pl - wojna może wydawać się nam dość odległym pojęciem i doświadczeniem, ale z powiatu biłgorajskiego jest bardzo blisko na Ukrainę. -Jak pokazują obecne wydarzenia u naszego wschodniego sąsiada, wojna już puka do drzwi Europy. Musimy zrobić wszystko, by się wojnie i złu przeciwstawić i by nie być obojętnym - dodaje Stankowski.

-Moi rodzice, Paulina i Józef Szkałuba od 1942 roku, do końca wojny ukrywali u siebie Danutę Pelc. Dostarczali jej żywność i dawali schronienie. Wojnę pani Danucie udało się przeżyć, następnie przeszła na katolicyzm i została ochrzczona przez ks. Całkę, bo przysięgła, że jeżeli ocaleje przyjmie katolicki chrzest. Po wojnie przebywała u moich rodziców, pomagała w gospodarstwie, następnie wyszła za mąż i mieszkała w Górecku a potem przeprowadziła się do Józefowa. Rodzice te wojenne historie opowiadali, nie traktowali siebie jednak jak bohaterów, mówili, że tak zachowałby się każdy Polak, każdy przyzwoity człowiek - mówi Jadwiga Soluch.

Zebranych na uroczystości nieopodal józefowskiego rynku powitał burmistrz Roman Dziura. Wśród gości znaleźli się m. in. dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego Albert Stankowski, rabin Michael Schudrich, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, przedstawiciele władz Hamburga, potomkowie józefowskich Żydów mieszkający w Polsce, Izraelu i Stanach Zjednoczonych, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, kombatanci oraz członkowie rodzin, które ratowały Żydów w czasie okupacji.

-Bardzo się cieszę, iż w tak zaszczytnym gronie, spotykamy się w Józefowie, w sercu Puszczy Solskiej, by uczcić pomordowanych 80 lat temu mieszkańców naszego miasteczka. Spotykamy się by przywołać nasza pamięcią, tamte tragiczne wydarzenia. Chcemy oddać hołd wszystkim pomordowanym. Naszym celem jest odsłonięcie pomnika „Macewy Pamieci” autorstwa Jerzego Kaliny, poświęcenie pomordowanym w getcie Żydom - mówił burmistrz Józefowa, Roman Dziura.

-Polska przed wojną tęskniła wielokulturowym życiem, tętniła także i żydowskim życiem. Zwłaszcza na Lubelszczyźnie. To wszystko się skończyło w latach II wojny światowej. Nieciecki okupant zdecydował o wymordowaniu wszystkich Żydów i niemal wszystkich wymordował. Zostali także wymordowani żydowscy mieszkańcy Józefowa. Wdzięczni za setki lat współżycia na tej samej ziemi powinniśmy uczcić ich pamięć. Dobrym pomysłem jest postawienie pomnika w kształcie macewy, który o dziś przypomina i upamiętnia los józefowskich Żydów - zaznacza dr Matuesz Szpytma, zastępca prezesa IPN.

Inicjatorem upamiętnienia żydowskich mieszkańców Józefowa jest Paweł Henryk Byra, prezes Stowarzyszenia Wychowanków Liceum Ogólnokształcącego w Józefowie, który razem z członkami tej organizacji ufundował tablicę pamięci ofiar zagłady, a organizatorami uroczystości były Muzeum Getta Warszawskiego i Burmistrza Józefowa.