Na przełomie XIX i XX wieku w Biłgoraju, gdzie budownictwo drewniane stanowiło 93% domostw pożary wybuchały dosyć często. W dniu 28 maja 1872 roku miał miejsce zbiorowy pożar Biłgoraja podczas którego spłonęło 156 domów i zginęło 7 osób. Kolejny, który wybuchł 3 lata później, strawił 20 budynków mieszkalnych. Skala strat dla miasta była znaczna bowiem w 1888 r. powstał plan regulacji Biłgoraja przed pożarem.

Wprowadzał on m. in. zakaz budowy budynków drewnianych w mieście - a jedynie na peryferiach i to z zachowaniem odpowiednich odległości, poszerzenie wąskich ulic kosztem placów prywatnych, utrzymywanie stałych nocnych stróży oraz nabycie sikawki żelaznej jako doposażenia posiadanego sprzętu przeciwpożarowego. Brak jednak w tym okresie straży ogniowej utrudniał akcje ratunkową. Wprawdzie wszyscy mieszkańcy miasta na wypadek pożaru mieli obowiązek przybyć na miejsce i odnotować swój udział w gaszeniu ognia poprzez włożenie numeru do specjalnej skrzyni na kołach zwanej „karą” - jednakże sposób ten nie gwarantował skutecznej ochrony przed ogniem.

Za historyczną datę powstania pierwszych struktur pożarniczych w Biłgoraju tj. Ochotniczej Straży Ogniowej uważa się jak podaje kronika OSP rok 1902. Udokumentowaną datę utworzenia Towarzystwa Ochotniczej Straży Ogniowej w Biłgoraju wskazuje pismo Gubernatora Lubelskiego z 1903 roku zatwierdzające jego statut.

Tak więc, zachowane pisemne ślady jak najbardziej potwierdzają stuletnią historię Ochotniczej Straży Pożarnej w Biłgoraju, jednostki - w której wyrastali i zdobywali wiedzę późniejsi, pierwsi zawodowi strażacy – której dziejów, choćby skrótowo nie sposób pominąć w  kronice poświęconej straży pożarnej zawodowej w Biłgoraju.

Najistotniejsze daty i fakty z dziejów Ochotniczej Straży Pożarnej w Biłgoraju:
- 1902 rok - powstanie Ochotniczej Straży Ogniowej w Biłgoraju. Jan Głogowski – naczelnik. Pierwszą siedzibą OSP była szopa mieszcząca się na Rynku na zapleczu budynku magistrackiego;
- 1904 rok - założenie orkiestry strażackiej, która istniała do 1939 roku, a po wojnie od dnia 04.1945 roku reaktywowana;
- 1905 rok - uzyskanie z Magistratu jednolitych mundurów wykonanych z samodziału wraz z pasami strażackimi tzw. gurtami;
- 1905 rok - wybudowanie wspinalni w parku miejskim jako pierwszego obiektu szkoleniowego Ochotniczej Straży Ogniowej;
- 1914 rok - przystąpiono do budowy remizy strażackiej, jednak nie zrealizowano jej;
- 1915 rok - wywiezienie wielu czynnych działaczy OSP w głąb Rosji;
- 1919 rok - kurs szkoleniowy strażaków prowadzony przez płk. poż. J. Tuliszkowskiego;
- 1923 rok, 1926 rok - powstaje przy OSP zespół teatralny i chór, a także sekcja piłki siatkowej i nożnej;
- 1924 rok - otrzymanie od społeczeństwa biłgorajskiego sztandaru;
- 1931 rok - powstaje kino „Wiedza” na 150 miejsc, od 1.04.1934 roku jako dźwiękowe;
- 1931 rok - zakup pierwszej motopompy spalinowej (za kwotę 4 600 zł);
- 1934 rok - przy OSP powstaje drużyna samarytanek skupiająca 14 pań;
- 1935 rok - wybudowanie na Rynku drewnianej remizy strażackiej;
- 1936 rok - zakup pierwszego samochodu strażackiego (tzw. autopogotowie) marki „Praga” (za kwotę 7 200 zł);
- 8 - 16.09. 1939 roku - bombardowania, pożar i bitwa o Biłgoraj; spłonęło około 1 100 budynków; OSP nie funkcjonowała bowiem sprzęt ppoż. na rozkaz władz ewakuowano na wschodnie tereny w okolice Hrubieszowa, gdzie uległ w wyniku działań wojennych zniszczeniu;
- 1940 - 1944 rok - okupanci utrzymywali OSP do której przynależność była przymusowa, na prowizoryczna remizę wyznaczyli szopę na ul. 3 Maja, zapewnili podstawowy sprzęt ppoż. w postaci samochodu strażackiego i motopompy, jednak wycofując się w dniu 22 lipca 1944 roku cały sprzęt zabrali ze sobą;
- 10. 1944 rok - I powojenne zebranie reaktywujące Ochotniczą Straż Pożarną w Biłgoraju; prezesem wybrano Kazimierza Głogowskiego, naczelnikiem – Wincentego Słomskiego; siedziba OSP – remiza na ul. 3 Maja; 03.1945 r. – zatrudnienie przez zarząd OSP Władysława Bolesława Surmę jako mechanika do obsługi i remontu motopomp 06.1948 r. – pozyskanie samochodu strażackiego marki „Fordson” 1952 r.;
- 1959 rok, 1962 rok - pozyskanie kolejnych wozów bojowych: Star 20, Star 21, Star 25;
- 1953 rok - rozpoczęcie budowy remizy strażackiej u zbiegu ulic obecnie Nadstawnej i Lubelskiej, jednakże budowy tej nigdy nie ukończono, a plany zarzucono;
- 1960 rok - rozpoczęto budowę Powiatowego Ośrodka Szkoleniowego Straży Pożarnych stanowiącego równocześnie remizę OSP Biłgoraj na ul. Dąbrowskiego, który 21 październiku 1962 roku oddano do użytku;
- 1962 rok - OSP Biłgoraj otrzymuje sztandar;
- 1999 rok - zebranie reaktywujące Ochotniczą Straż Pożarną w Biłgoraju i jej powstanie jako jednostki specjalistycznej w zakresie ratownictwa wodno – ekologicznego (RWiE);
- 4. 2001 rok - włączenie OSP RWiE w Biłgoraju do Krajowego Systemu Ratowniczo - Gaśniczego;
- 2001 rok - czynny udział członków OSP RWiE Biłgoraj w akacji przeciwpowodziowej na terenie powiatu Opole Lubelskie (umacnianie wałów na Wiśle);
- 2005 rok - zakup samochodu SLRW Ford Transit;
- 2016 rok - zakup łodzi Whaly 435;
- 2018 rok - pozyskanie używanego SRW Steyer (rok produkcji 1987) z HDS.

/mł. bryg. Albert Kloc/